Moleculaire diagnostiek kan voorspellen of dure kankermedicijnen wel of niet werken

De uitgaven van kankermedicijnen stijgen hard, wat scherpere keuzes noodzakelijk maakt. Zowel NOS (zie hier: https://lnkd.in/exwYSVm3) als Nieuwsuur (zie hier: https://lnkd.in/eG_Z7g8r) besteedde er donderdag 20 juni aandacht aan.

Een onderbelicht aspect bij deze discussie is een goede selectie vooraf van patiënten die baat kunnen hebben bij een duur medicijn. Dit gebeurt vaak via moleculaire diagnostiek uitgevoerd door afdelingen Pathologie. De jaarlijkse kosten hiervan zijn marginaal (~2-3%) vergeleken bij de miljarden euro’s aan kosten van dure kankermedicijnen.

Is er een vermoeden van kanker, dan onderzoekt de patholoog het tumorweefsel van de patiënt. De aan- of afwezigheid van zogenaamde biomarkers in het weefsel is hierbij van belang, aldus de Nederlandse Vereniging van Pathologie (NVVP). Deze biomarkers bestaan uit eiwitten in de tumor en/of veranderingen in het DNA en/of RNA van de tumor. Mede op basis van de aan- en afwezigheid hiervan kunnen pathologen de diagnose stellen, een prognose geven over het gedrag van de tumor en voorspellen of een bepaald medicijn wel of niet gaat werken.

De kosten die gepaard gaan met het aantonen van deze biomarkers, ook wel moleculaire diagnostiek genoemd, zijn marginaal vergeleken met de miljarden euro’s die de afgelopen vijf jaar aan kankermedicijnen zijn uitgegeven. ‘Toch krijgen pathologen regelmatig te horen dat moleculaire diagnostiek niet gewenst is vanwege de kosten, een ‘penny wise pound foolish’ gedachte. Immers als met een test van 1000 euro voorkomen kan worden dat een patiënt voor 50.000 euro aan kankermedicijnen krijgt voorgeschreven die voor hem of haar niet werken, dan is dat én doelmatig én beter voor de patiënt’, aldus de NVVP.

Het afgelopen jaar heeft de NVVP samen met alle stakeholders een kwaliteitstandaard moleculaire diagnostiek gemaakt. Dit zorgt dat de kwaliteit van deze diagnostiek nog beter is en daarnaast zorgt deze standaard ervoor dat alle patiënten met kanker in Nederland toegang kunnen hebben tot de juiste moleculaire diagnostiek.

Alle pathologen en klinisch moleculair biologen in de pathologie (KMBP) in Nederland voelen een grote gezamenlijke verantwoordelijkheid om een bijdrage te leveren de uitgaven aan dure kankermedicijnen te beheersen. In de praktijk betekent dat onder meer het ontwikkelen en implementeren van nog betere testen die voorspellen of een (kanker)medicijn gaat werken. De extra gemaakte kosten van deze diagnostiek verdienen zich dubbel en dwars terug als daarmee de selectie van de juiste patiënt wordt verbeterd.